Tüm yapılı çevrelerde olduğu gibi kütüphane ve arşivlerde de yangın güvenliği daha mimari tasarım aşamasında başlamalıdır. Binayı tasarlayan mimar daha en başından hem yapısal olarak hem de sistemsel olarak yangın güvenliği konseptine bağlı kalmalıdır. Kütüphane ve arşivlerde yangın konsepti bir yangın uzmanı tarafından belirlenmelidir.
Tasarım ilkeleri temelde üç bölüme ayrılabilir;
Mimari yapısal yangından korunum tasarımı : Binanın yapısallığı , yangın dayanım yangına karşı koruma ve yangın yayılımını önleme bölgelendirilmesinin yapılması , binaya özel olarak yapı elemanlarının seçilmesi , bina içerisinde tefrişat ve kullanım amacına uygun olarak yerleşim yapılması ile beraber kütüphane ve arşivlerde depolanacak olan malzemelerin yanıcılığının belirlenerek doğru yangın yüklerinin hesaplanması gereklerini belirler. Doğru yanıcılık özelliği ve buna bağlı oluşacak yangın çeşidi binadaki pasif ve aktif yangın koruma önlemlerinin temel tasarım kriterlerini belirleyecektir. Binadaki tüm tesisatların (elektrik-ısıtma -soğutma) ve yardımcı sistemlerin (elektrik odaları -kazan daireleri- laboratuvarlar) yangına karşı doğru biçimde tasarlanmış olması daha en başından başlanır ise yapılabilir. Doğru ve yangına karşı ideal bir tasarım kriteri ile tasarlanmış bir mimari yapı yangına karşı risklerin en aza indirilmesi için ilk temel şarttır.
Aktif yangından korunum sistemlerinin tasarımı : Binanın yapısallığına ve kullanım amacına uygun olarak , çevresel koşulları belirlenmiş – ki çevresel koşullar arşivlenecek malzemelerin ( kitap , kağıt ,dijital materyal , cd v.b) uzun süre dayanabilmesi için gereklidir. Yine doğru çevresel koşulları yangın güvenliği için ciddi önem taşımaktadır. Aktif yangın koruma sistemlerinde önemli ikinci nokta ise yangın algılama sistemlerinin doğru seçilip doğru uygulama yapılmasıdır. Burada yapıya uygun olarak hangi tür algılama sisteminin ( Noktasal dedektörler – hava örneklemeli – lazer – fiberoptik v.b) seçilmesi gerektiği belirlenmesi ciddi bir önem taşımaktadır. Otomatik duman kontrol ve otomatik yangın söndürme sistemlerinin seçilerek doğru biçimde uygulanması diğer bir önemli noktadır. Seçilecek olan yangın söndürme sistemi hem binanın yapısallığına uygun hem de bina işletilmesi ile uyumlu olmalıdır. Oksijen azaltma sistemi , gazlı söndürme sistemleri , watermist söndürme sistemi , aerosol sistemler ve sulu sprinkler sistemler gibi sistemler seçilirken ve uygulanırken doğru kararların verilmesi iyi uygun bir yangın tasarım kriteri belirlenmesi ile mümkündür.Binadaki aktif sistemlerin tasarımı binadaki çalışanları ve ziyaretçileri en kısa sürede tehlikeden kaçıracak kriterlerde olmalıdır. Bina ve içindekileri korumak çok önemlidir ancak en önemlisi ise insan hayatını korumaktır.
Bina işletimi sırasında yangından tasarım kriterlerine uymak :Herşey daha en başından doğru tasarlanıp uygulansa bile yangın riski sıfıra inmiş değildir. İşletme sırasında sürdürülebilir olarak tasarım kriterlerine uygun olarak bir yangından korunum yönergesi ile beraber sistemlerin sürekli ilk günkü gibi her an çalışır durumda tutulması gereklidir. İşletmeciler hem sistemleri ve yangından korunum yapısallığını sürdürmek ve hemde yangına sebebiyet verecek işletim hatalarına karşı yangın yönergesi uygulamak durumundadırlar.
Yangından korunum – yangın önleme yönergesi çerçevesinde yangından korunum-önleme planları heran uygulanmalıdır. Öncelikle hiç yangın çıkmasın isteği ile gerekli tüm çalışmalar sürdürülebilir olarak yürütülmelidir. Yangın çıktığında ie en kısa zamanda haber alalım ki bu haber ile daha başlangıç aşamasında otomatik olarak yada elle yangına müdahale edebiliriz ve bununla beraber insanları tahliye edebiliriz. En kötü şartta ise yangını çıktığı mahalle hapsedip diğer bölgelere sirayet etmesini engellemeliyiz. Yangına müdahale ederken de kütüphane ve arşivlerde bulunan malzemelere hiç zarar vermeyecek yada en az zarar verecek bir eylem planı yapmalıyız. Çıkabilecek yangınları daha başlangıç aşamasında itfaiye müdahalesine gerek kalmadan söndürüp engelleyebilmek en temel kriter olmalıdır.
Bilinmelidir ki doğru yangın önleme ve söndürme tedbirleri için harcanacak olan bütçe yangın sonrasında yeniden yerine koymak yada yangının vereceği yerine konulamaz zararlardan daha az olacaktır.Doğru bir yağın tasarımı için en önemli adım bir yangın güvenlik uzmanından yardım almaktır.
